سوال این است : کدام طرز تلفظ یا حتی نگارش صحیح تر است؟

رای بررسی این مطلب باید به چند نکته ی اساسی توجه کرد: الف) در مورد وجه تسمیه ی بهبهان،نظرات متفاوتی وجود دارد و صاحب نظران در این باره، آرای گوناگونی بیان داشته اند. ب) در نظر گرفتن برخی قواعد دستوری و فرآیندهای واجی. زیرا، برخی کلمات در حین تلفظ، دچار افزایش یا کاهش در صامت یا مصوت می شوند. مانند : واژه ی خیابان (در تلفظ دو حرف "ی") و قندشکن (در تلفظ حرف "د" حذف). از طرف دیگر، برخی واژه ها دچار فرآیند واجی ابدال در صامت یا مصوت می شوند. مانند تبدیل "ت / د" . از همه مهم تر این که، کلمات به مرور زمان تراش خورده و دچار سایش می شوند. با در نظر گرفتن این نکات، به توضیح مطلب می پردازیم: 1) یکی از دلایل وجه تسمیه ی بهبهان، بر اساس نظر دکتر باستانی پاریزی است. ایشان معتقدند نام بهبهان از "بکان" گرفته شده و با توجه به این که محله ی بکان، محله ی "بغان" بوده و بغان ، جایگاهی برای نگهداری بت ها ، می گوید که یحتمل است در اصل نام بهبهان ،"بغبغان" باشد که در گویش محلی "بغبغو" گفته می شود. "بغ" در فرهنگ اساطیر به معنی "خدا" آمده و در اوستا به معنی "سرور و بزرگ" است. پس ، اگر نام بهبهان ریشه در بغبغان داشته باشد طبق قواعد دستوری ابدال "غ/ه" صورت گرفته، شده "بهبهو" و بعدها در اثر ابدال "ه/ی" واژه به شکل "بیبهو" درآمده است . نمونه ی این ابدال ها، در واژه ی "بیستون" و "بیدهت" دیده می شود. بیستون، در اصل"بغستون" بوده و بعد شده "بهستون" و امروزه به شکل "بیستون" رایج است. یا واژه ی محلی "بیدهت" که نامی بوده زینت بخش دخترکان بسیار عزیز و دردانه. این واژه، به معنی "دخترخدا" و در اصل "بغدهت/بغدخت" بوده بعد شده "بهدهت/بهترین دختر" و به مرور شده "بیدهت/بی بی و بزرگ دختران". بغ، در واژه ی "بغداد" هم دیده می شود معادل فارسی "خداداد یا خدابخش" و عربی "عطاء الله" و ترکی "الله وردی". 2)اگر وجه تسمیه ی بهبهان را براساس ساخت دستوری آن در نظر بگیریم بازچند نظر وجود دارد: الف) برخی آن را به معنی "خوب خوبان" یا "بهتر از بهتران" گرفته اند براساس این الگوی دستوری: "ب ه/به /ان (علامت جمع)" نویسنده انجمن آرای ناصری این گونه آورده: "بهبهان،نام شهری است از بلاد فارس و نام آن شهر پارسی به معنی "به از بهتران" است". ب) و برخی بر اساس الگوی ساختاری "به/ بهان" ، "بهتر از بهان" معنی کرده اند. با توجه به این که بهان در گویش محلی "بهو" گفته می شود. (نظر دکتر ایرج افشار سیستانی) نتیجه: هر دو تلفظ و نگارش "بیبهو" یا "بهبهو" صحیح است اگر چه، گویشوران بهبهانی ،در تلفظ شکل "بیبهو" را ترجیح می دهند. زیرا،در تلفظ "بهبهو"، گوینده با قطع نفس ، تلفظ برایش کمی مشکل است اما در تلفظ به شکل "بیبهو"، با کشیدگی در حرف "ی" این مشکل ، کمتر به چشم می خورد و انسان طبعاً برای تلفظ، به دنبال واژگان ساده تر می گردد. تلفظ هر دو شکل آن در اَشعار شاعران ما، دیده می شود: ری بهون بیبهو نُومت نوشته اَ طلا/ زیر طُقِ بُرگ چشمت یاسمینم تا بیه "شادروان خادمیون" دس کم هر ماه مبینم یه دو پِر خُو بیبهو/ نقرهی وُمبو خیالم، طهر مهتو بیبهو "استاد عباس سلطانی" نوم ما اَ تِ رادیو نه مهرن دیم بهبهو همیشه قهرن "شادروان سیدمحمدسید" و برخی به هر دو شکل: بسکی مسش کرده مِ هم نو و هم اُ بیبهو/ شو که خوسیدم مبینم تا صبی خو بیبهو "شادروان تقی آصفی" موسم گرما،پسینا میزه هر جا فرّفر بو خش تربیزه و اُ گوشت تهلو بهبهو "شادروان تقی آصفی" 🖍فرخنده نشاتی گروه تاریخ و ادبیات بیبهو
بهبهان هیستوری
با ما در ارتباط باشید