یکی از زیرمجموعه های فرهنگ شفاهی باورهای رایج بین مردم است. گذر زمان نشان داده برخی از این باورها، منشا پیدایش علومی شده اند اگرچه بعضی از باورها خرافات به نظر می رسد اما علم نشان داده که هراس انسان از چیزهایی و یا تدابیری که برای رفع آن ها اندیشیده چندان هم بی مورد نبوده است.

یکی از این باورهای رایج در گذشته "آل / یال" بوده است. آل در اصل به معنی "نیم رنگ" است و بیش تر برای رنگ "سرخ" به کارمی رود. اما در فرهنگ سنتی، آل نوعی جن مونث است که سراغ زن زائو و کودکش می رود. مردم معتقدند که آل، جگر زن زائو را با خود می برد و یا او را دچار توهم و خیالات می کند تا جایی که ممکن است موجب اختلال حواس او شود. تدابیر لازم: مردم بهبهان، برای دراماندن ماندن زائو از حمله ی آل، تدابیری سنتی می اندیشیدند. مثلاً در اتاق زائو، اشیای فلزی چون چاقو می گذاشتند بعلاوه چند عدد پیاز هم کنارش می نهادند. دیگر این که دور بازوی مادر مقداری ریسمان سیاه می بستند که از موی بز بافته شده بود و در گویش محلّی به آن "دوز" می گویند. اگر با همه ی این تدابیر، باز کسی را یال می زد تیراندازی می کردند و یال را صدا می زدند. و در این هنگام، لب ها(زبان) زن زائو را می گرفتند و نمی گذاشتند دهانش قفل شود. ریشه یابی: هر چیزی که در کنار زائو یا در اتاق او قرار می دادند دلیلی داشته است: :seedling:شمشیر، چاقو و یا هر چیز فلزی: چون در گذشته معتقد بودند که شمشیر (فلز)یکی از اشیایی است که تطهیرکننده است و از نزدیک شدن بلایا و ارواح پلید جلوگیری می کند. و هم این که معتقد بودند ازمابهتران از فلز هراسانند. :seedling: پیاز: عقیده داشتند آل از بوی پیاز بدش می آید(اگرچه امروزه اصل براین است که حشرات موذی از بوی سیر و پیاز گریزانند.) سربغل زن زائو دوز می بستند: چون هم به رنگ سیاه بود و هم از موی بز بافته شده بود. معتقد بودند با این ریسمان، راه ورود آل را می بندند. ریشه علمی: در کتاب ریشه یابی باورها در فرهنگ بهبهانی، صص75 و 76 از نگارنده در این باره این گونه آمده: "درواقع این بیماری به قول قدما"یال زدگی"می تواند همان بیماری "کزاز" امروزی باشد که مادر یا فرزند به آن مبتلا می شد. یال زدگی کودک: در قدیم چون بیش تر زایمان ها در خانه صورت می گرفت گاهی به علت آلودگی قیچی برای بریدن بند ناف و در نهایت ورود میکروب،ناف چرکین می شد و در اثر ابتلا، ماهیچه های بدن نوزاد منقبض می شد که این انقباض ماهیچه ها را"یال زدگی" می نامیدند و باور داشتند که جنی به نام آل خود را به کودک رسانده و کودک بادیدنش دچار این حالت شده است. علت یال زدگی مادر هم در اثر ضعف شدید مادر ناشی از کم خونی بود تا جایی که به او حالت غش دست می داد. پس تدابیری که قدما می اندیشیدند برای جلوگیری از تاثیر سوء بیماری از جمله ی گرفتن زبان بیمار برای عدم قفل شدن دهان و ... تدبیری به جا و مناسب بوده است. حاجیه #فرخنده_نشاتی گروه تاریخ و ادبیات بیبهو 0:47