"سهیل که می زه در یمن/بند قبات سفت ببند" "سهیل عالمگیرُ بیده/سهیل زده"

با عرض سلام خدمت اساتید بزرگوار که در توضیح مطلب، سنگ تمام گذاشتند. همان گونه که دوستان توضیح دادند، این بیت اشاره ای به پایان فصل گرما و هوای شرجی و شروع فصل پاییز دارد. اما، این تغییر فصل، با تغییراتی که در زندگی مردم بهبهان پدید می آورد طبعاً آداب و رسوم و باورهایی را هم در پی داشت. به راستی، چه رابطه ای بین"سهیل، یمن و بند قبامحکم بستن" وجود دارد؟! شاید بتوان توضیح این کلید واژگان را در نکات زیر جست و جو کرد: 1)سهیل،ستاره ای از ثوابت است که در پایان فصل گرما طلوع می کند. 2)ارتباط سهیل با یمن: چون این ستاره وقت طلوع اولین بار در یمن دیده می شود به آن "سهیل یمنی/یمانی" گویند. 3)سهیل، چرم، چاه: قدما معتقد بودند که چون این ستاره بر پوست و چرم بتابد موجب جلا و مرغوبیت پوست می شود و در برخی مناطق، بر پوست اثر بد می گذارد. این موضوع در ادبیات فارسی هم متجلّی است: بر همه عالم همی تابد سهیل جایی انبان می کند، جایی ادیم "سعدی" @tarikhvaadbiatbeiboho اما، در ادبیات عامه، قدما معتقد بودند هرگاه ستاره ی سهیل می خواهد طلوع کند، مردم سرزمین یمن، خار و خاشاک درون چاه می ریزند تا سهیل با تابش خود آن ها را به جواهر تبدیل کند. سهیل اندر یمن بلغار سوزد دل عاشق ز بهر یار سوزد سهیل اندر یمن سالی به سالی دل عاشق، روزی صد بار سوزد 4)سهیل و بند قبا بستن: همان گونه که اساتید محترم توضیح داده اند قدما برای پیش گیری از تاثیر سوء سهیل، بر روی لباس کودکان، با رنگ نیلی نقش هایی ترسیم می کردند. یکی از شیوه ها بدین گونه بود که در پشت لباس، اول دایره ای می کشیدند بعد با دو خط عمود بر هم دروسط دایره، آن را به چهار قسمت تقسیم می کردند و در وسط هر کدام از خانه ها با نیل نقطه ای می گذاشتند سپس، از مرکز خطوطی به اطراف دایره می کشیدند. این کار آن ها بیانگر اعتقاد و باور آن ها به تاثیر ستارگان بر جسم و بدن انسان یا به طور کلی موجودات بود. آن ها می دانستند که ستاره ی سهیل در این ایام بر بدن انسان تاثیر سوئی دارد و آن ها، این اثرمنفی را به "چشم زخم" سهیل تعبیر می کردند و سعی داشتند با رنگ نیلی اثر آن راخنثی کنند، زیرا، قدما معتقد بودند "رنگ نیلی و کبود، اثر و آسیب چشم زخم را از بین می برد." دفع عین الکمال چون نکند رنگ نیلی که بر رخ قمر است؟! "خاقانی" چون با کاهش دما، تغییر ناگهانی در شرایط جوی ایجاد می شود و بدن انسان مستعد سرما خوردگی و بیماری، پس او را سفارش به حفظ پوشش خود می کردند. 🖍فرخنده نشاتی گروه تاریخ و ادبیات بیبهو 0:51