علم نجوم یکی از قدیمی ترین دانش های بشری است. چرا که مردم در قدیم، با آسمان، با ستارگان، صورت های فلکی، ... و اعتقادات و باورهایشان در این زمینه زندگی می کردند. علاوه بر این گذشتگان ما از طریق مشاهدات و تجربیاتی که ماحصل مشاهداتشان بود، تغییرات جوی، وقوع باد، باران و... هم پیش بینی هایی کرده، برای هر کدام حکمی صادر کرده اند و از این مجموعه احکام، قوانینی به وجود آمده که به صورت عقیده جزو دانش و فرهنگ عامه شده است. یکی از زیر مجموعه ی این باورها، در باره حالت ماه در شرایط خاص خود است.

«جخونه ماه» منظور خرمن ماه و هاله ای است که بعضی شب ها در اطراف ماه دیده می شود. در فرهنگ شفاهی بهبهانی ها بروز این حالت و چنین چشم اندازی، نمایانگر سالی آباد و نویدگوی روزهایی پرباران است. یعنی هاله دور ماه(خرمن ماه) را نشانه بارندگی می دانند و در هنگام دیدن هاله دور ماه می گویند: «ماه، جخونه زده». این باور در بین دیگر اقوام هم رواج دارد چنان که ظهیری فاریابی می گوید: ای کرده گرد ماه به شب خرمن گریان ز حسرت تو چو باران آری دلیل قوت باران است آن جا که گرد ماه بود خرمن در کتاب ماه در ایران در باره اقوام کهن پیش از زردشت آمده: «هاله نورانی دور ماه را علامت باران می شمرده اند و از نمادهای ماه دایره ای است که گاه دور آن شعاع هایی ترسیم شده است.» (صمدی، 1367: 22) این جمله ماه جخونه زده، معادل فارسی«ماه چنبره زده است.» یعنی ماه با ایجاد هاله ای، پیرامون خود حالت چنبره ای را ایجاد کرده است. سپهر از مه، گلی بر چهره دیده خطی از هاله بر گردش کشیده (وحشی بافقی) :pencil2:فرخنده نشاتی گروه بهبهان کهن